Reacties op trainingen

“Als je “ont-spanning” beschouwt als het meest wezenlijke dat ik te “ont-wikkelen” heb, en wat ik zelf benoemde als voorwaarde om “meer heel” te kunnen worden en als voorwaarde voor sereniteit, kun je vervolgens constateren dat ik dan dus nu “heel” BEN. Hoera!

Hoe tegenstrijdig dat ook klinkt: dat is OOK hartstikke eng voor een perfectionist. Het doel van een perfectionist ligt altijd ergens in de toekomst, als alle manco’s, mitsen en maren, oneffenheden en onvolkomenheden eindelijk zijn opgelost en weggepoetst. Als de perfectie is bereikt.

Ik heb vervolgens geconcludeerd dat een perfectionist dus niet in het heden leeft, in het hier en nu is. Daarna heb ik me afgevraagd wat ervoor nodig is om wel in het hier en nu te kunnen zijn en mijn eigen antwoord daarop luidde: tevredenheid met wat er is! Poeh! Toen kwamen er ineens een aantal dingen samen en zag ik dat het (bij mij) die hele twee dagen voortdurend om hetzelfde heeft gedraaid. Ook de vraag die ik op het bord had geschreven ging daarover. Vanuit verschillende invalshoeken hebben we (jij, ik en door de uitwisseling met de anderen) eraan gewerkt en nu ik de balans opmaak is het resultaat verbluffend.

Ik heb gevonden wat ik zocht, bereikt wat ik bereiken wilde. Nu is er geen aarzeling meer, niets meer dat me tegenhoudt en kan ik er voluit voor gaan!
Vanmorgen vond ik deze spreuk: Wat de mens werkelijk zoekt is niet perfectie in de toekomst, maar voldoening in het heden. Ik zie nu hoe waar dat is. Voldoening is voor mij een ander woord voor, ligt dicht aan tegen het woord tevredenheid. Die spreek zegt kernachtig waar ik hierboven zoveel woorden voor nodig had. Toen besloot ik ook dat ik je “even” deelgenoot wilde maken van wat er allemaal is gebeurd tijdens en na die twee dagen. Mijn “persoonlijke effectiviteit” heeft een enorme impuls gekregen. Wow! Ik ben er ZO blij mee en kan je daarom niet genoeg bedanken. Stoeien met het enneagram heeft me (eindelijk, eindelijk) geleid tot een zeer fundamenteel inzicht.”

— Annelies Koopmans
deelneemster aan de training Enneagram & persoonlijke effectiviteit van 27 en 28 april


Optimist en zelfinzicht: een lastige combinatie. Ik behoor tot die mensen die nogal wars zijn van soft taalgebruik en zweverige sessies. Al snel bekijk ik de zaak van een afstandje en denk: OK laten we nu maar weer normaal praten. ‘Enneagram’ hoorde voor mij altijd bij die softe begrippen. Na de workshop bij Rita is dát in elk geval veranderd.

Als je wilt (zoals ik) kun je je enneagram-type zien als een min of meer rekenkundig model: een optelsom van eigenschappen en gevoelens waarbij één type als winnaar uit de bus komt. Daar horen relaties met andere types bij en als je effectief wilt functioneren in het leven moet je leren om een goede verhouding met die andere types op te bouwen. Het enneagrammodel attendeert je op je (verborgen) zwakheden en laat zien wat vaak de standaardreacties daar op zijn. Concreter kan bijna niet.

Ik volgde de workshop tegelijk met drie vrouwen en een man. Toeval of niet: de vrouwen werkten allemaal in de coachingsindustrie en gebruikten achteloos het bijbehorende jargon. Hun eerste drijfveer was dus professioneel en de weg naar het zelf werken met het enneagram leidde onder andere via deze workshop die puur persoonlijk gericht was. Wat ik wel verbazend vond was dat ze al een tijdje bezig waren met het coachen van anderen en toch nog zoveel over zichzelf ontdekten in deze twee dagen. Bij mijzelf en bij de andere mannelijke deelnemer stond dit zelfinzicht eigenlijk centraal. Wij konden ons dus geheel overgeven aan het bestuderen van onze navel (en dieper) en we deden dat dan ook uitbundig.
In de loop van de twee dagen kon ik uiteindelijk niet om de conclusie heen dat mijn type De Optimist is. Je zou zeggen dat je die ‘keuze’ graag maakt, maar vreemd genoeg is dat niet zo. Iedereen kent het beste zijn eigen twijfels en sombere buien en om jezelf werkelijk van harte Optimist te noemen is dus niet zo logisch als het lijkt. In essentie sta ik echter positief in het leven en heb het gevoel dat alles eigenlijk wel gemakkelijk gaat. De wereld is vol mogelijkheden en ik krijg of neem er mijn deel van. Ik heb een onbezorgde jeugd gehad en kom in mijn beleving weinig echte problemen tegen.

Dat laatste is echter ook de grootste valkuil van de Optimist. Ik schijn (volgens Rita) in staat te zijn om vervelende gebeurtenissen te ‘vergeten’ of sterk te relativeren. Leuk, maar er zijn natuurlijk gebeurtenissen in je leven waar je niet om heen kunt. Die hebben op mij dan ook een erg grote impact en die kan ik moeilijk verwerken. Daar liggen voor mij dan ook kansen om effectiever met mijn gevoelens om te gaan. In de workshop wordt daar niet expliciet aan gewerkt, maar ik ben me er nu wel veel meer van bewust.
Interessant is ook het mechanisme waarbij je onder invloed van stress de negatieve eigenschappen van een ander type overneemt. Ook daar herken ik veel van mezelf in. Bij mij is mijn ‘stresspunt’ de Perfectionist. Ik kan als ik onder druk sta nogal overtuigd raken van mijn eigen gelijk. Dit verdedig ik dan hartstochtelijk en verbaal dominant, wat bij anderen onsympathiek overkomt. Hopelijk kan ik voortaan dit gedrag eerder herkennen en zo mogelijk vermijden.

Toch blijft het moeilijk om als Optimist naar jezelf te kijken. Als je vind dat alles wel lekker gaat (met hier en daar een dipje) dan ben je dus niet altijd even alert op je tekortkomingen en valkuilen. Ik ben in mijn leven dan ook al in vele valkuilen gedonderd, maar er steeds ook weer uitgeklommen. En met een pleistertje op de geschaafde ziel ging ik dan weer verder om me later verbaasd af te vragen waar dat litteken nu eigenlijk vandaan kwam…
Alles bij elkaar heb ik een interessante workshop beleefd en heb met bewondering gekeken hoe Rita de concentratie vasthield om op ons allemaal zo nauwgezet te reageren. Enneagram is voor mij een gewoon woord geworden en had wat mij betreft in het ziekenfonds gemogen als dat nog zou bestaan.
Rita, bedankt en succes ermee!

— Paul Roos
Roos! Communicatieprojecten, Delft


“Mijn enneagramype vraagt om duidelijkheid en dat is ook precies hetgeen ik heb verkregen in deze 2 daagse training/workshop over het enneagram en persoonlijke effectiviteit. Ik vroeg me weleens af waarom anderen mij aan de buitenkant soms zo anders zien dan ik van binnen ben. Dus op zoek naar het type zoals Rita het verwoordt “waar jouw lampje het felst bij brandt”. Iets wat Rita je geheel zelf laat doen, zonder druk maar met veel uitleg en liefdevolle ondersteuning. Geen gemakkelijke klus, je komt ook dingen tegen die je liever niet wilt horen van jezelf. Maar wat een openbaring om juist die dingen te gebruiken om terug te gaan in jezelf en te begrijpen waarom je je zo gedraagt. Ook goed om mijn onbewust handelen terug te zien in de positieve en negatieve uitingen van mijn verbonden types. Dit alles geeft mij het inzicht in mijzelf dat ik nodig heb. ”

Waar ik ook van onder de indruk ben is het werken met de Voice Dialogue, om je andere “ikjes” die je altijd met je meedraagt aan het woord te laten komen. Nooit gedacht dat ik zo met ze in contact kon/wilde komen. Rita deed dat op zo’n vertrouwde, respectvolle en inzichtelijke wijze dat het mij lukte om naar ze te luisteren, met alle emoties van dien. Ook die heeft ze weer terug gebracht tot inzicht. Met vertrouwen ga ik op naar de volgende stap, de masterclass. Voor mij de aanzet om zelf met nog meer inzicht en passie te kunnen coachen.
Voor ieder die er over denkt om kennis te maken met het enneagram en daarmee ook zichzelf. Doen, bij Rita!

— Elly Stembert
De coachende uil, coach/trainer


Deze masterclass heeft mij veel gebracht. Het belangrijkste voor mij is het doorleefd weten (door de ervaringsgerichte opzet van de Masterclass) dat ik zelf alle antwoorden in mij heb zitten en dat ik daadwerkelijk veel van die antwoorden heb gevonden. En dat de manier waarop je de werkelijkheid ervaart en aanvaardt, alleen maar iets zegt over de manier, waarop je jezelf ervaart en aanvaardt. Als essentie heb ik gevoeld het volledig kunnen accepteren van jezelf, en de ruimte die daardoor ontstaat om waardevrij en ge-waar in contact te zijn en te blijven, ook al is het confronterend (dé uitdaging voor mij als 5-type). Ik heb 2 ervaringen die ik nader wil toelichten.

De ene is, dat ik iets wat voor mijn type een wezenlijke waarde heeft om de wereld aan te kunnen (kennis/informatie, ik noem dat ontwikkelen) heb laten vallen als kernwaarde, omdat ik heb ervaren dat “weten” (ik noem dat groei) mij meer kracht geeft. De ander is de feedback die ik kreeg van een niet-cursist, een voor de cursisten externe persoon, die mij tijdens de laatste dag van de masterclass op intuïtie had uitgekozen om haar die dag te coachen. In de groepsterugkoppeling gaf zij -naast de sterke kanten van mijn type- ook het volgende terug: ” ..ik vond het zeer bijzonder, vooral ook omdat André de eerste 5-type bij wie ik met mijn gevoel terecht kon en er is op dat niveau ook veel gebeurd met me”.

Zo’n compliment zegt eigenlijk alles over de werking van de Masterclass op mij. Ik doe Rita te kort als ik het hierbij zou laten. De liefdevolle, respectvolle manier waarop zij de groep en de individuen erin begeleidt, nodigt uit tot actief DOEN en jezelf opzoeken. Er waren veel emoties, er is veel opgeruimd, er is ontzettend veel gelachen met elkaar, op alle momenten heb ik mij letterlijk en figuurlijk “thuis” gevoeld. Voor hen die zich uitgenodigd voelen om de Masterclass te gaan volgen: PROFICIAT met de keuze, ik hoop dat het jullie ook veel brengt. En voor hen die dat gevoel niet hebben: ik wens jullie toe dat jullie een andere weg vinden om jezelf te ont-moeten.

— André van Heugten
projectmanagement Belastingdienst over de masterclass 2005-2006


De training/workshop heeft mij veel nieuwe inzichten opgeleverd, die ik vanaf het begin in heb kunnen zetten; zowel in mijn werk als daarbuiten. Het heeft ervoor gezorgd dat ik mijn eigen kwaliteiten, valkuilen, allergieen en uitdagingen beter in het vizier heb gekregen zodat ik het relatieve karakter van een/mijn waarneming weer eens concreet had. De negen typen van het enneagram hebben mij geholpen bij het kaderen van gedrag. Hierdoor is het mogelijk geworden om vanuit bepaalde kwaliteiten die mensen laten zien, ook gerichter naar bijpassende kwaliteiten te zoeken. Ook het inzien van hiermee samenhangende, logische, valkuilen enz. werd hiermee eenvoudiger. Dat -ondanks dat- geen mens hetzelfde is, is ook heel duidelijk gebleven ! Het enneagram gebruiken als een model van groei en ontwikkeling is nadrukkelijk aan bod geweest en zal nooit uit mijn gedachten gaan.

De technieken die aangereikt zijn om mensen doelgericht te coachen, zijn voor mij ook als zeer zinvol ervaren. De kracht van het onbewuste heeft hierbij veel aandacht gehad en steeds weer bleek dit zeer terecht te zijn.
De opbouw van de dagen was fantastisch. Aan het einde had iedereen het idee dat er echt stappen waren gemaakt en dat het zelfvertrouwen groot genoeg was om deze stappen ook buiten de training te gebruiken.
De neutrale en positieve benadering van jou, Rita, zorgde ervoor dat iedereen zich gerespecteerd en veilig voelde terwijl er toch een heel persoonlijk contact was tussen jou en alle deelnemers.

Dat voor jou het “delen” van kennis, inzicht en vaardigheden voorop staat, blijkt ook uit de warme relatie die er tussen jou en ex-leerlingen bestaat. Deze ex-leerlingen bleken zeer bereid mee te doen als “proefpersonen” voor ons. Het vertrouwen dat ze hadden in de goede gang van zaken was overduidelijk.
Verder heb je ons/mij ook steeds uitgedaagd om verder te kijken dan de training en tijd te nemen voor eigen ontwikkeling. Je deed dit door gericht oefeningen en literatuur mee te geven maar ook door veel verrijkingsliteratuur ter inzage neer te legen en onder onze aandacht te brengen.
Al met al: een inspirerende tocht met levenslang rendement !
Mijn complimenten !!!
Ik zal nog veel gebruik maken van al het geleerde en daar waar mogelijk ook anderen ondersteunen bij hun zoektocht en ontwikkeling.

— Irene Scholten
docente Marketing & Commerciële Economie aan de Hogeschool in Rotterdam over de Masterclass Enneagram & Coaching


Implementeren van kennis: De Masterclass Enneagram & Coaching is zo opgezet dat de aangeboden theoretische kennis direct door de cursist geïmplementeerd wordt binnen het dagelijks leven en diens werkzaamheden. Ik heb dit gedurende het volgen van de masterclass daadwerkelijk mogen ervaren.

De aangeboden tools zijn zeer bruikbaar, het heeft mijn zelfvertrouwen als manager duidelijk vergroot. Ik bezit nu, aan het einde van de masterclass, voldoende handvatten om coaching met behulp van het Enneagram binnen de instelling op alle niveaus te kunnen geven.
Tijdens de masterclass krijg je vanuit de theorie van het Enneagram, diverse tools aangeboden die toepasbaar zijn binnen coachingstrajecten. De tools worden kort theoretisch toegelicht en wordt er verwezen naar bruikbare literatuur. In de Masterclass staat het inoefenen van vaardigheden centraal waarbij veel ruimte is voor het delen van ervaringen en reflectie. Persoonlijke groei en inzicht in mogelijke benaderingswijze binnen de diverse enneagramtypes zijn hierbij sleutelwoorden. De feedback van Rita en de medecursisten werken motiverend, helpen je verder ontwikkelen en biedt alle mogelijkheden om de aangeboden tools om te zetten in daadwerkelijk handelen. Met andere woorden de masterclass is de investering in geld en tijd voor mij als persoon en mijn organisatie meer dan waard.
— Cathy Bressers
hoofd unit Bedrijfsopleidingen, Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch


De enneagramtraining (en het vervolg) had op mij een overrompelend effect. Geheel met open vizier gekomen werd ik beloond met inzicht in mezelf (en hoe anderen mij zien), zicht op mijn gedrag en een onthutsende blik op mijn onbewuste overtuigingen. Heel mooi was vooral hoe je in 2 dagen met geheel verschillende mensen zo veel kan delen.
Terugkijkend wordt voor mij de waarde van de training niet alleen bepaald door de theoretische benadering, maar vooral door de kwaliteiten van persoon die de training geeft. Als ik een pure vijf was zou ik zeggen dat Rita een geniale mix hanteerd van invoeling / betrokkenheid / afstand en wijsheid. Ben ik een zuivere vier dan zie ik iemand die van mensen houdt, intens geniet van wat er zich afspeelt en iemand die de positieve mogelijkheden in de mens wil laten zien.
Het was voor mij een verreikende verrijking.

— Cees